Jeśli nigdy nie miałeś do czynienia z wędkarstwem i dopiero wchodzisz w ten ekscytujący, ale skomplikowany świat, musisz poznać całą masę nowych umiejętności, przedmiotów i pojęć. Aby nieco ułatwić Ci proces kompletowania własnego zestawu, a jednocześnie objaśnić podstawowe terminy, przygotowaliśmy małą ściągawkę dla początkujących. Jakie są najpopularniejsze rodzaje wędek? Co to jest kołowrotek z wolnym biegiem? Do czego służy przypon? Zapraszamy do lektury!
1. Wędka/wędzisko
Pierwszy zestaw wędkarski powinien umożliwić nam jak najszybsze opanowanie podstaw i być stosunkowo łatwy w obsłudze – jeśli nastręczy nam zbyt wielu trudności, możemy zbyt szybko zniechęcić się do nowej pasji. Wielu ekspertów poleca na start metodę spławikową – zaczniemy więc od prezentacji wędek spławikowych:
Bat – kij teleskopowy o najprostszej możliwej konstrukcji i najlepsza wędka dla początkujących. Może mieć długość od 2 do 10 m, przy czym uniwersalne modele są długie na 5-6 metrów. Nie posiada przelotek ani kołowrotka – żyłka pozostaje zamontowana bezpośrednio do szczytówki wędziska. Ważne, by wędka była wykonana z solidnego, ale lekkiego materiału, np. włókna węglowego albo szklanego.
Odległościówka (znana też jako wędka angielska albo typu match) – doskonała do połowu w wodach stojących, na przykład w jeziorach czy stawach. Służy do zarzucania zestawu na duże odległości. Najpopularniejsze długości: 3,6 do 4,5 metra. W przeciwieństwie do bata, stosuje się ją z kołowrotkiem.
Bolonka – stosunkowo długa wędka spławikowa (nawet 8-10 metrów), wyposażona w przelotki, zwykle o dużym ciężarze wyrzutu. Bolonką łowi się przede wszystkim na rzece, wypuszczając spławik z nurtem, choć niektórzy śmiałkowie używają jej również na wodach stojących.
Tyczka – wędka z wysokiej półki, stosowana przez zawodowych wędkarzy przy połowie metodą zestawu skróconego. Żyłka, podobnie jak w przypadku bata, jest zamontowana na szczytówce. Złożona z kilkunastu elementów, zwykle osiąga długość 11 lub 13 m, choć może mieć nawet 16 m. Idealna do połowu leszczy w rzekach i kanałach. Warto mieć do niej na wymianę kilka topów.
Oprócz modeli spławikowych wyróżniamy jeszcze wiele innych rodzajów wędek, takich jak na przykład:
Gruntówka – sztywniejsza i o nieco większym ciężarze wyrzutu. Wędziska gruntowe są przeznaczone do stosowania z kołowrotkami, teleskopowe lub składowe. Wyróżniamy między innymi feedery oraz pickery (winklepickery) – obie z drgającymi szczytówkami. Najpopularniejsze długości wahają się w przedziale od 2,40 do 3,80 m.
Spinning – wędki spinningowe służą do połowu drapieżników, które dają się skusić na zarzucane, a następnie zwijane sztuczne przynęty. Tego rodzaju kije są zwykle dwuskładowe. Jest też sporo wędek czteroskładowych, tzw. klasy Travel, natomiast coraz rzadziej wybiera się wędki teleskopowe (są one słabsze). Spinningi muszą być doskonale wyważone i poręczne z uwagi na wielokrotne oddawanie rzutów. W zależności od ciężaru wyrzutu, wyróżniamy spinningi ultralekkie, lekkie, średnie i ciężkie.
Wędka castingowa – wędka spinningowa przeznaczona do stosowania z multiplikatorami; tego rodzaju modele posiadają charakterystyczny pazur, który umożliwia pewniejszy chwyt.
Wędka muchowa – przy jej wyborze najważniejszym parametrem nie jest ciężar wyrzutu, ale tak zwana klasa wędziska, którą należy dostosować do pozostałych elementów zestawu (w tym linki i kołowrotka). Klasy wędek muchowych określa się według skali AFTMA – dany numer określa wagę ostatnich 30 stóp (ok. 9 metrów) sznura muchowego. Za najbardziej uniwersalne modele uznaje się klasy #5 i #6, z kolei najczęściej używane długości to 8, 9 oraz 10 stóp.
Wędka morska – musi być wyjątkowo solidna i odporna na działanie słonej wody. Większość modeli posiada bardzo duży ciężar wyrzutu. Długość zależy od tego, czy łowimy z kutra (zwykle długość rzędu 2,4-2,7 metra) czy z brzegu (wędką surfcastingową, o długości ok. 4 metrów)
Wędka podlodowa – przeznaczona do łowienia z przerębla. Wyjątkowo króciutka (ok. 30-100 cm) i prosta. Można do niej zamocować mały kołowrotek.
Jeśli nie wiesz, który model najlepiej się u Ciebie sprawdzi, zaufaj specjalistom i wybierz najprostszą wędkę spławikową. W najlepszych sklepach online o przejrzystej nawigacji, takich jak Sklepwedkarski.pl, odnajdziesz nawet specjalne kategorie przygotowane dla osób na początku wędkarskiej drogi. Zakładka „Wędki dla początkujących” obejmuje wyłącznie wyselekcjonowane modele na każdą kieszeń, które sprawdzą się na start przygody z metodą spławikową lub gruntową. Wędzisko to jednak dopiero początek – za jego pomocą operuje się linką i zamocowanymi na niej elementami…
2. Kołowrotek
Czyli element zestawu, który służy za magazynek linki oraz jest odpowiedzialny za nawijanie jej na szpulę (co stanowi kluczowy proces w trakcie holu ryby). Najczęściej mocuje się go w dolnej części wędki – wyjątkiem są np. multiplikatory. Kołowrotek to skomplikowany mechanizm, odpowiedzialny za nawijanie żyłki bądź plecionki na szpulę. Na rynku są dostępne modele ze szpulą ruchomą bądź stałą (bardziej uniwersalną), a także z przednim i tylnym hamulcem (ten pierwszy jest łatwiejszy w obsłudze i precyzyjniejszy, a przez to cieszy się większą popularnością; drugi przydaje się zwłaszcza do połowu dużych okazów). Przy wyborze kołowrotka należy zwrócić uwagę na wiele parametrów, w tym przełożenie, pojemność szpuli, wagę, liczbę łożysk i siłę hamulca.
Wśród kołowrotków wyróżniamy między innymi:
Multiplikatory – zaawansowane modele o skomplikowanej budowie i ruchomej szpuli, które są doskonałe do połowu dużych okazów. Ulubione kołowrotki wędkarzy morskich polujących na dorsze i inne ryby; używa się ich także do metod gruntowej czy spinningowej. Wszystko zależy od stosowanych modeli – na rynku dostępne są zarówno multiplikatory wysokoprofilowe (do cięższych zestawów i stosowania w wymagających warunkach) oraz niskoprofilowe (do połowu na lżejsze przynęty).
Kołowrotki match – gratka dla fanów metody odległościowej; posiadają dość wysokie przełożenie oraz powiększoną średnicę rotora i szpuli (same szpule, choć płytkie, potrafią pomieścić dużą ilość cienkiej żyłki).
Kołowrotki z wolnym biegiem – ukochane szczególnie przez karpiarzy (choć nie tylko!); ze względu na sprytny mechanizm zapobiegają wciągnięciu wędki do wody przez dużą rybę. Po załączeniu wolnego biegu, ryba może swobodnie wysnuwać żyłkę, nie napotykając przy tym oporu; z kolei tuż przed zacięciem wystarczy przełączyć się na hamulec główny. Kołowrotek z wolnym biegiem podnosi komfort łowienia, chroni wędzisko przed uszkodzeniami i pozwala wędkarzowi lepiej rozkładać siły.
Kołowrotki z przednim i tylnym hamulcem, multiplikatory, typu match, a wreszcie kołowrotki z wolnym biegiem można dostać w dobrych cenach i na atrakcyjnych warunkach, robiąc zakupy w sieci. W Sklepwedkarski.pl odnajdziesz wiele ciekawych modeli od topowych marek, zarówno z niższej, jak i wyższej półki. Na uwagę zasługują zwłaszcza modele firmy Okuma (producenta, który słynie z 5-letniej gwarancji na wszystkie kołowrotki znajdujące się w ofercie), ale też D.A.M., Jaxon, Mitchell, Penn czy Abu Garcia.
3. Linki, przynęty, akcesoria
Wymienimy tylko niektóre z nich, bo niezbędnych lub po prostu przydatnych wędkarskich akcesoriów jest od groma!
Żyłka – linka, do której można przywiązać haczyk, przynętę, spławik, ciężarki z ołowiu itd. Alternatywą dla żyłki jest wytrzymalsza, zdecydowanie mniej rozciągliwa plecionka, którą tworzy się poprzez splecenie kilku włókien.
Przypon – cieńszy odcinek żyłki bądź plecionki, który służy do łączenia haczyka, przynęty i innych elementów z żyłką główną. Stosuje się go w celu zmniejszenia wykrywalności tej części zestawu przez rybę, po to, żeby uniknąć obcięcia zestawu przez drapieżnika oraz by uchronić się przed utratą żyłki głównej w wyniku zaczepu.
Przynęta – sztuczne lub naturalne przedmioty, które służą wędkarzom do wabienia ryb. Jeśli chodzi o żywe przynęty, są to przede wszystkim dżdżownice, larwy (w tym ochotki czy pędraki), ślimaki i inne mięczaki, owady czy małe rybki (tzw. żywce). Te pochodzenia roślinnego to na przykład zboża i inne nasiona (w tym pszenica czy kukurydza), mąki, kasze i otręby, pieczywa i kulki proteinowe oraz różnego rodzaju pasty. Przynęt sztucznych również jest bardzo dużo – oto kilka z nich:
- Błystki – profilowane kawałki metalu o rozmaitych kształtach, które dzielą się na wahadłówki i obrotówki,
- Woblery – sztuczne przynęty z drewna, metalu bądź tworzywa sztucznego, które imitują różne ryby. Dzielimy je na pływające i tonące (w tym jerki i poppery),
- Twistery – gumy o rozmaitych odcieniach i kolorach, służące głównie do nęcenia drapieżników na spinning. Składają się z korpusu i zawiniętego ogonka, który przypomina pod wodą ruchliwego robaka,
- Rippery – przynęty z gumy, silikonu lub innego materiału typu PVC, które naśladują wyglądem oraz pracą małe rybki. W wiernej imitacji pomaga charakterystycznie uformowana płetwa ogonowa. Popularną odmianą ripperów są kopyta,
- Sztuczna mucha – imitacja owada w dowolnym stadium rozwojowym. Sztuczne muchy – suche bądź mokre, nimfy i streamery – to przynęty stosowane w metodzie muchowej.
Zanęta – produkt, który wędkarz wrzuca do akwenu jeszcze przed połowem, aby zwabić ryby i przyzwyczaić je do pobierania określonego rodzaju pokarmu.
Spławik – element unoszący się na wodzie (dzięki temu, że jest wykonany z tworzywa lżejszego od wody) – ma za zadanie utrzymać przynętę na pożądanej wysokości, a jednocześnie pełni rolę sygnalizatora brań. Spławiki dzielimy na przelotowe (żyłka przechodzi wówczas przez oczko w ich dolnej części) oraz stałe (przymocowane bezpośrednio do żyłki).
Sygnalizator brań – potrzebny zwłaszcza wtedy, gdy nasza wędka jest odłożona na stojaku. Oprócz spławików mogą to być np. najzwyklejsze bombki, które zawiesza się na żyłce pod kijem, wyspecjalizowane sygnalizatory elektroniczne oraz świecące swingery.
Ciężarek – obciążnik służący do zwiększania wagi wyrzucanego zestawu; pozwala rzucić go na określoną odległość. Ponadto pomaga utrzymać spławik w pionowej pozycji. Ciężarki są również niezbędne w metodach gruntowych i niektórych metodach spinningowych (jak boczny trok albo drop shot). Większość ciężarków jest ołowiana, ale do produkcji stosuje się już także inne, przyjazne środowisku materiały.
Haczyk – absolutnie niezbędne akcesorium wiązane na końcu żyłki, które służy do zacinania ryb i holowania ich do brzegu; zakładamy też na nie przynęty. Początkującym poleca się średnie haczyki w rozmiarach 10-8 i o długim trzonku – łatwo je zawiązać. Dobry haczyk można poznać po tym, że jest hartowany i ostry. Rodzajem haczyka o trzech lub dwóch ostrzach jest kotwica, która służy również do uzbrajania przynęt, np. woblerów. W tym celu stosuje się także główki jigowe i dozbrojki.
Wszystkie wymienione akcesoria, a także wiele innych elementów i gadżetów przydatnych na łowisku (w tym podbieraki, siatki na ryby, krzesła i łóżka wędkarskie, specjalistyczną odzież, torby, pudełka, skrzynie, plecaki i cały ekwipunek biwakowy) odnajdziesz na sklepwedkarski.pl – sklep wędkarski online. To najnowocześniejszy sklep internetowy ze sprzętem wędkarskim w Polsce – warto zapoznać się z dostępnym asortymentem i korzystnymi warunkami zakupów. Ze względu na liczne, często organizowane promocje da się tam upolować wysokiej jakości akcesoria w naprawdę przystępnych cenach.
